In Memoriam- Maurits - Equieducation

Vandaag, precies 4 weken geleden, op 11 maart 2014 is mijn ruin Maurits geuthanaseerd.

Voor wat het was ging het "voorbeeldig". Op dat moment dan houd je, je nog groot en zeg je jezelf: "Over een maand voelt het vast al heel anders, lichter". Maar nu ben ik een maand verder en voelt het loodzwaar. Ik heb kou gevat en heb koorts en dat is vast niet voor niets.
Tijd om stil te staan bij Maurits en tijd om dit te delen. Iets wat ik, in aanvang, nog wel "even" op facebook zou zetten, is iets geworden waar ik tegen aan ging hikken. Tijd om nog een keer het hele verhaal te vertellen, tijd om verder te kunnen gaan, om energie, tijd en ruimte te maken voor andere paarden, juist paarden zoals Maurits.

Maurits zal altijd een van die onopvallende, stille, maar zeer krachtige motivatoren binnen in mij zijn om te doen wat ik doe; paarden beleren, trainen en corrigeren. Want ieder paard verdient een goede start, een goede opleiding en de aandacht en een handje daar waar onbalans ontstaat.  

Hoe het begon?
Maurits is geboren op 8 juni 1994. Hij is dus bijna 20 jaar geworden. Hij was een zoon van de bekende tuigerhengst Waterman. Hij bleef aan de kleine kant, 1.60 m. Hij is in zijn jonge jaren mishandeld en verwaarloosd. Wat er is fout gegaan met het betuigen is ongewis, maar dat er flink wat fout is gegaan, dat was aan alle kanten glashelder. Dus wat doet "men" met een tuiger die niet meer voor de kar gezet kan worden? Daar werd de springcarriere gestart, maar ook dit verliep geenzins zachtzinnig. Maurits was nog geen vijf toen zijn vorige eigenaresse op jonge leeftijd werd gemanipuleerd met: "Je kunt hem daar kopen, anders gaat hij morgen naar de slacht!" Zo kwam hij in goede handen, maar handen met te weinig ervaring en grenzen. Na al die jaren kon ze hem niet meer houden door omstandigheden.  
Maurits imponeerde met zijn kracht en gebrek aan opvoeding en grenzen. Er werd door haar dan ook overwogen om hem naar de slacht te brengen, want zijn gedrag kon maar zo weer agressie oproepen en dit wilde zij niet voor hem. Een keus waarvan ik, heel eerlijk gezegd,  aanvankelijk niets kon begrijpen, maar toen ik Maurits echt begon te kennen des te meer............

Gelukkig kwam de eigenaresse in contact met Inge van de paarenopvang en liep Maurits, ondanks zijn grote trailerlaadproblemen, vrij snel en makkelijk met Inge mee de trailer op. Hiermee gaf hij de vorige eigenaresse de bevestiging voor haar keuze. Ik was pas een paar weken met Inge in contact, maar Inge kreeg teveel paarden in de opvang (of te weinig boxen, het is maar hoe je het bekijkt ;) en vroeg of Maurits een tijdje op de boerderij kon staan. Inmiddels had mijn schoonvader zijn laatste merrie en veulen verkocht en stonden er twee merrie-veulen boxen leeg. Ik weet nog goed dat zwager Iwan mee ging om Maurits op te halen, we kwamen binnen in de stal en hij stond te steigeren in de box, de allerlaatste in het rijtje. "Is dat em?" vroeg hij verbaasd en praatgraag als hij is werd hij plots wat stiller. Al gauw stonden we met 5 mensen en op nog meer manieren, pogingen te doen om Maurits in de trailer te krijgen, het was een verschrikking, "Stop, zei ik, dit gaat nergens over". De volgende dag heeft Inge zelf een nieuwe poging gedaan, met sedatie van de dierenarts, ze had er nog een hele kluif aan, maar Maurits ging naar de Rhaberg!

Maar 1 paard is geen paard (zoals de politiek nu gelukkig ook uitdraagt) en dus ging ik op pad voor een "leen-pony", moest me lukken, er stonden er genoeg in de buurt! "Ding-dong", "Ja, eh, u kent mij niet, en...eh.....ik u ook niet, maar ziet u, ik ben op zoek naar een leen-pony, mijn opvangpaard is zo alleen, en eh.....". "Van wie beunt ie dan?" "Huh, eh, wie, ik? Oh, nou, ik kom van de boerderij van de familie Wigman vandaan en..." "ooooh, van WIGMAN? Welke van de 10 (shetlanders) wil je graag meenemen? Zorg je er wel voor dat je em niet teveel voert?" En zo kwam Dodo (gedoopt) bij Maurits te staan. Maurits was imponerend en bloedmooi. Misschien raar om te zeggen, maar ik vond hem zoooo lekker ruiken, en, om het nog erger te zeggen, zoveel beter nog dan een ander paard. "Wat ruikt ie lekker hé?!" riep ik dan enthousiast vanuit zijn box. Maurits kon zich als het spannend werd verschuilen achter Dodo (jaja, volgens Maurits kon dat!) Dikke vriendschap tot feb. 2008, toen kwam Touchy namelijk, ik had het zo georganiseerd dat ik Dodo en Touchy binnen de 5 minuten kon "ruilen". Maurits liep buiten met Dodo, Touch werd op stal gezet, ik haalde Maurits en Dodo uit de wei, zette Maurits in de box naast Touch en zette Dodo in de trailer om huiswaarts te keren.

Maurits viel, uiteraard, terug in zijn oude patronen toen hij op de Rhaberg kwam. Hij deed "niets anders" dan imponeren, steigeren, hij ging snel en hard. Het duurde een tijdje en pogingen voordat ik doorhad dat ie wel op 2 cm achter me steigerde, maar me dan alleen in mijn jas raakte, niet echt in mijn rug...... Hetzelfde voor het bokken e.d.. Hij bokte altijd 3x keer achter elkaar, draaide weg, gaf je pauze en deed het nagenoeg ook nog es op dezelfde plaatsen in de bak! "De zweep erover!" en "Voor de ploeg ermee!" werd me dan gezegd. Maarja, als het zo makkelijk was geweest...........dan had ik beiden al lang gedaan...........En reken maar dat ook ik hem een keer een paar tetsen op zijn achterhand heb "verkocht" om vervolgens uit te vinden dat...........zijn enige antwoord was om stil te gaan en te blijven staan.........Dat was een ander signaal hoe slecht er met hem is om gegaan. Hetzefde voor zijn kopschuwheid. Hij leerde me alle ins&outs over "verlatingsangst" en hoe hier wel en niet mee om te gaan. Van voernijd en conditionering. Van adrenaline en stress. Maurits was flegmatiek met rijden, maar het bokken en andere wangedrag verdween met dat het vertrouwen kwam. Het voorspelbare (rust, ritme en regelmaat) was hierbij het belangrijkste.

Ook was hij een paar keer oefenobject bij cranio sacraal studenten, ging hij naar de chiropracter en kreeg hij zelfs een reconnetion healing sessie. Alles hielp en beetje bij beetje kon hij zijn wie hij was en kwam zijn geweldig fijne karakter naar voren. En ondanks al zijn wangedrag werd me al snel duidelijk: de mens trappen of bijten, dat zou hij nooit doen. Ook bij het behandelen van wondjes e.d. was hij voorbeeldig, evenals bij de smid. Er was 1 hardnekkig probleem dat bleef en dat was dat hij had geleerd dat hij sterker was aan de lijn, hij trok zich dan los, maar altijd rechtsom. Gelukkig werd ook dit probleem met de jaren minder en minder, wist ik het steeds beter te voorkomen en doofde het zo uit. Heel veel kinderen hebben plezier op hem gehad, die kon je er met een 200% gerust hart op zetten of eromheen laten zijn, hij was zo braaf en voorzichtig als je, je maar wensen kon! Ook hebben enkele lesklanten op hem gereden, hij was het voorspelbare, betrouwbare paard wat je, je wenste. Zekerder als ik in de buurt was, dat wel, maar dat was o.k. Ook voor de freestyle lessen was hij heel geschikt, temeer omdat hij zo specifiek was en "dag en nacht" verschilde met Touchy. Er waren kinderen die er "alles" mee konden en er waren volwassenen die hem, letterlijk, niet van de plek kregen. Echt! :) Dit paard had een 7de zintuig voor de intentie van de mens ontwikkeld. Grondwerk, schrik&obstakeltraining was zijn ding.  Hij was het enige paard wat ik -geheel uit zichzelf- over hindernissen heb zien springen alsof er een ruiter op zijn rug zat. Ook onder de man springen kon hij heel goed. Hij nam zijn taak als opvoeder van de andere paarden heel serieus. Met rijden was het heerlijk om op een barebackpad en bitloos op hem door de bak te galopperen! Of staand (vliegend) in het zadel. Hij had de fijne, constante galop die je bij elke paard zou willen voelen. Ooit heb ik, op een goede dag ;) eens als een voltigeur op zijn rug gestaan, bomvast als hij was, durfde ik dit zeker met hem aan. We "speelden" soms samen in de wei, ook dat behoort voor mij tot de vele, mooie herinneringen die ik aan hem heb.  

Kortom, hoe cliché ook, ik heb vele lessen van dit paard geleerd. Ik heb vele mooie, grappige, lieve en ook frustreerende, verdrietige momenten met hem beleefd. Een heel leven! Maar bovenal heeft hij me geleerd, als geen ander mens of dier wat onvoorwaardelijke liefde inhoud...........dat is namelijk............... -liefde-zonder-voorwaarde(n)!!!            

Maurits hield van de winter, van kinderen, van wortels, van op de boerderij zijn. Van rust, van voorspelbaarheid, van gekrabbelt worden op zijn onderhals en zijn staart, van Miss Lizzy, van ravotten, van spelen met Barack en Udo, van gemiddeld wel 6x per dag rollen, van zijn.

"Hij wil graag hier blijven" "Ja, haha, welk paard niet?! haha" (stelliger) "Hij wil graag hier blijven!" "ehm, bedoel je dan met "hier" als in: hier op de boerderij, of als in: bij mij?" "Nee, hij wil hierrr OP de boerderij blijven". Dit werd me een keer gezegd door iemand met gevoel ervoor. En het klopte, hij vond het nog belangrijker om op de boerderij te zijn dan bij een ander paard of bij mij. Ook daar zijn vele bijzondere, bevestigende anekdotes over te vertellen. Veiligheid, vertrouwen, voorspelbaar.

Maart 2013 heeft Maurits een trap gehad van zijn grote vriend Udo. Ik stond er (goddank) bij en zag het dus gebeuren. Ze speelden altijd samen, maar Maurits was gefocused op het nieuwe paard voor zich in de wei, van de opwinding gaf hij een bok, zich niet realiserende dat Udo iets dichter bij hem stond dan dat hij doorhad. Hierop schrok Udo van zijn vriend en gaf, begrijpelijk, een trap terug. Die kwam echter op een nare plek uit en Maurits stond op drie benen....Hij sleepte met zijn been. Ik heb hem een tijdje apart gezet, en diverse therapieen volgde. En tijd, tijd, tijd. Eerst leek het te verbeteren en dat deed het natuurlijk ook........maar er kwam een top aan deze curve en de tijd kwam "dat ik het niet wilde weten".......aan elke betere stap en dag ga je, je dan vasthouden. Maar na bijna een jaar kon ik niet meer ontkennen dat het me alle moed koste om zijn deken af te doen. Ik keek niet meer hoe hij liep als ik hem 's ochtends van stal naar de wei bracht. Hij rolde nauwelijks meer. Hij was niet meer de oude Maurits: de dominante, soms "stoute", aanwezige, energieke, altijd op en top strak leidinggevend aan de paarden, Maurits. Hij werd het tegenovergestelde, maar waar ik echt niet omheen kon was dat hij bang werd. In de natuur is het "survival of the fittest" en hij wist dondersgoed hoe hij ervoor stond. Hij was "te lief","te gedwee" en "te aanhankelijk" naar mij. Ik besloot om nog een keer naar hem proberen te kijken zoals ik kijk naar een onbekend paard bij een intake. Al snel wist ik genoeg, zijn bewegingsapparaat compenseerde overal over, hij had last van zijn rug, liep niet rad, was stijver dan stijf en ging bij oefeningen alleen maar slechter lopen i.p.v. beter. Bovendien kreunde hij van de pijn, maakte zijn passen steeds korter, en liep zo langzaam als kon. Overmatig kauwen en slikken, het was genoeg.......Ik wilde geen verder aftakelingsproces voor hem, zowel fysiek als mentaal. Het was op een zaterdag dat ik de beslissing definitief nam, op de zondag erna mochten de paarden naar de zomerwei (4 Ha aan de overkant van de weg). Wat ik daar zag verwonderde me alsnog: Maurits sloot zich volledig af voor de andere paarden: ze liepen in volle galop en al bokkend en springend langs hem op, maar hij deed er totaal niets meer op uit. Waar hij vorig jaar zomer zich afzijdig hield, maar er nog wel bij was, waren nu al zijn luiken gesloten. De dag erna kwam nog zo'n bevestiging, ik bracht de paarden van de winterweides bij huis (grasuren opbouwen) 's middags naar de zomerwei. Eerder stond Maurits dan te popelen, nu was hij bang en wilde niet mee. Toch heb ik em meegenomen, maar het werd een herhaling van de zondag.

Op dinsdag heb ik de paarden bij huis, in de winterweides gelaten. Om 16.30U had ik met de dierenarts afgesproken. Een zeil en stenen in een hoek klaargelegd.... een plek bepaald. Een halster uitgezocht. Om even voor 16.30u heb ik hem opgehaald, het tussendraad van de wei dichtgedaan voor het andere paard zodat deze voor het huis bleef lopen en de andere paarden kon zien. Perfect liep hij met me mee, hoe anders was ons begin? Ik liet hem het hoge gras op het gazon goed smaken. De dierenarts kwam, ik hield me groot voor Maurits, alsof hij zijn jaarlijkse enting zou krijgen. Dan leek het toch meer op de sedatie bij de tandarts. Ik sprak hem bemoedigend toe. Heel even leek het alsof hij "een klap tegen zijn kop had gehad" en zo zal het mogelijk ook voelen, zonder de pijn. Hij stond niet meer op zijn blessurebeen, vervolgens zakte hij door zijn achterhand, de assistent hield zijn hoofd naar "de goede kant" en hij rolde nog een keer om, op zijn rechterzijde. Toen voelde ik: hij was weg. Alsof een bijna zichtbaar lijntje of navelstreng zich in de lucht "oploste" en verdween. Ik ging op mijn knieen zitten, ik hoefde me niet meer groot te houden. Verwonderlijk, maar een gevoel van rust en enorme congruentie vielen over me heen. Het was goed zo......... De dierenarts wilde nog een laatste keer controleren of zijn hart echt was gestopt, voor haar zekerheid en luisterde met haar stethoscoop. "Oh ja, ook al wil je het nog 20x doen", hoorde ik mezelf zeggen. Ik had me ingesteld op drie kwartier, maar het duurde slechts enkele minuten. Dat gaf ook aan dat hij op was. Ik gaf de dierenarts en de assistent een hand bij het weggaan. Ik voelde aan zijn blessure been en aan zijn goede been. Het verschill was ongelofelijk groot, ik schrok ervan. Hij moet zich letterlijk- en figuurlijk- al die tijd nog groter gehouden hebben dan ik dacht!

De paarden, 2 aan 2, heb ik vlak voor het schemer, naar binnen gebracht, hierbij liepen ze langs Maurits en ze mochten allemaal stilhouden en afscheid nemen. Dat was heel, heel gaaf, hoe raar het ook klinkt. Ze deden het alle vier anders, hoe ze zijn en hoe hun band met hem was. Touchy rook nog eens goed aan hem, ze ging zijn hele hoofd af, van onder naar boven en weer terug en nog een keer. Doorgaans is Touchy altijd 1 -3 dagen wat van slag als er een (trainings- of pension) paard weggaat (in die trailer). Maar bij Maurits was dit niet het geval, ze wist hoe het zat. Bijzonder om mee te maken! Ik deed eigenlijk hetzelfde als Touch, nog een paar keer wilde ik graag zijn geur opsnuiven, en rook en rook en rook aan hem. Zoals ik begonnen was!

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
    
Hoewel ik, juist ook voor het paard, de voors van de slacht me realiseer heb ik voor Maurits, om meerdere redenen besloten om hem te laten euthanaseren.

Voor euthanasie want:
-door zijn blessure zag ik hem alweer voor een zoveelste keer op r.a. onderuit gaan bij de slacht, dat wilde ik niet
-Geen (trailer)stress, pijn en uitputting door de slechte lichamelijke conditie.
-Hij wilde op de boerderij blijven..............
-de andere paarden weten heel goed wat een trailer is.....
-de andere paarden kunnen afscheid nemen en weten waarom hij weg is.
-praktischer voor jezelf, je kunt anders afscheid nemen, in een vertrouwde omgeving voor jezelf en het paard.
-het gaf mijzelf meer een gevoel van zelfregie, dit werkte bij mij versterkend. Ik kon zelf bepalen waar, wanneer en door wie.  

Tegen euthanasie want:
-Het kan heel lang duren, dat is onprettig voor het paard
-en voor jezelf
-Het kan een akelig gezich zijn als het paard gaat vechten
-en voor het paard zelf
-evt. Kosten

Voor slacht want:
-In 1 schot is het paard (hersen)dood, het gaat snel.
-Alle "tegens" van de euthanasie vallen dus weg.
-Geen kosten, de "opbrengst" kan je aan een goed doel schenken, bijv. Brookes Hospital for Animals!

Als "voor" wilde ik hier aanvankelijk bij zetten dat het "milieuvriendelijker" en "ecologischer" is, immers er wordt nog wat met het vlees e.d. gedaan en anders moet het verbrand worden. Ik heb echter geleerd dat uit de verbranding ook energie wordt gehaald.

Mijn tips:
Lees je in op internet en wees wel kritisch wat je leest! Zorg dat je opgevangen kan worden naderhand. Je weet zelf wel wie (en wat) je goed kunnen steunen. Ik kreeg een kaartje van de dierenarts, heel netjes, maar dit deed me niet zoveel, er stond niets persoonlijks op. De dames van de andere 3 pensionpaarden kwamen 's avonds persoonlijk afscheid nemen en hadden een bos rozen en voor mij een pot met verzorgingsproucten bij zich. Dat was heel fijn! Ook had ik een groep aangemaakt op facebook "Maurits overgegaan", hier deelde ik hoe het was gegaan en hoe het voelde, hier kreeg ik weer pb'tjes op. Niet teveel werk inplannen, maar wel wat, het leven gaat door, het verdriet komt en gaat in golfbewegingen. Op tijd naar bed, je rust pakken, goed eten. En voor nu heb ik dit geschreven! Zoek naar wat voor je werkt, lees over rouwverwerking. Neem je tijd een aandacht ervoor. Maak een fotoboek, laat een paardenhaarsierraad maken, verbind een liedje,  bedank de mensen die een belangrijke rol hadden in het leven van je paard.  
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
---Erkennen, acceptatie, verwerken, loslaten, dankbaarheid.---
En tot slot: wat mijzelf altijd helpt is de gedachte dat ik net zoveel mag houden van de ander als ik zelf wil! Waar, wanneer, hoe en hoeveel ik maar wil. Dat geeft me altijd een gevoel van berusting, door al mijn verdriet en tranen heen. Ga naar de paarden! Ze bestaan naast elkaar. Ze vervangen elkaar niet. Elk paard is uniek!

Dag unieke, mooie, gevoelige, imponerende Maurits, ik hoop dat de goede tijden de pijn van de slechte hebben kunnen verzachten. Je mag altijd zijn en blijven! Hier op de boerderij, en zeker in mijn hart!!!  Alle liefs van Marievonne